Is mór an onóir dúinn fáilte a chur romhaibh chuig an deichiú heagrán de An Reiviú, iris acadúil a fhoilsíonn mic léinn an chúrsa MA sa Léann Teanga in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge gach bliain. Is eagrán speisialta é eagrán na bliana seo ó tharla gurb é an...
Eagrán 2022
An Reiviú: Deich mbliana ag fás
Cuireadh tús le cúrsa nua iarchéime in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge sa bhliain 2012 – an MA sa Léann Teanga. Bhí béim ar an aistriúchán, ar an bpleanáil teanga agus ar ardscileanna teanga ar chlár na céime, agus ar cheann de na modúil a bhain leis an MA nua bhí...
Códswitcheáil agus códmixeáil: iniúchadh ginearálta ar an gcódmheascadh Gaeilge-Béarla ar na meáin shóisialta
Réamhrá Le blianta beaga anuas tá borradh tagtha ar úsáid na Gaeilge ar líne, agus mar thoradh ar an éileamh atá ar na meáin shóisialta tá cúinne beag den idirlíon ann ina mbíonn an Ghaeilge in úsáid go seasta mar theanga phobail ag grúpaí beomhara úsáideoirí. Tá...
Ó Chrosta go Cruthaitheach: Aistriúchán Oideolaíoch agus an Ghaeilge i gCóras Meánoideachais Thuaisceart Éireann
Réamhrá Agus é in úsáid go forleathan san ochtó agus sa naoú haois déag mar uirlis teagaisc i bhfoghlaim na dteangacha clasaiceacha, ceanglaíodh an t-aistriúchán go láidir le smaointe traidisiúnta foghlama faoi lár an fhichiú haois. Ó shin i leith, rinneadh neamhaird...
Aistear aistriúcháin agus anailíse ar scéal béaloidis
Achoimre Is é atá san alt seo ná aistear aistriúcháin agus anailíse ar scéal béaloidis a aistríodh ó Bhéarla go Gaeilge. Tagann an scéal béaloidis The Three Spinners as an chnuasach Czech Fairytales le Karel Jaromír Erben agus Božena Nĕmcová a aistríodh ón tSeicis go...
Noirm na Gaeilge a aibhsiú, teanga shóisialta na ndaltaí a fhorbairt agus áit an Bhéarla sa ghaelscolaíocht a bheachtú
Intreoir Is toradh é an t-alt seo ar thuras féineitneagrafaíochta ina ndearnadh féinbhreathnú, féinfhiosrú, athghlaoch cuimhne agus scríobh dírbheathaisnéiseach faoi mo shaothar, mo shaol agus mo thaighde agus mé i mo chomhairleoir ar an oideachas lán-Ghaeilge agus ar...
Teagasc theoiric agus litríocht na haiteachta sa Ghaeilge: dúshláin, débhrí, agus deiseanna
Réamhrá: Cén mhaith dom an aiteacht? Bhí a dhá lámh scartha amach aige le mé a ghrabáil: boladh trom óil uaidh. Theann sé isteach liom. É i ngreim ioman láithreach. Mé beagnach gan anáil. Mé ar tí titim siar ar chúl mo chinn… Chuir mé mo dhá shúil trína shúile mar a...
Comparáid idir Cín Lae Amhlaoibh agus Litreacha as Éirinn – na haicmí sóisialta roimh, agus i ndiaidh an Ghorta Mhóir
Réamhrá San alt seo, pléitear an dá théacs, Cín Lae Amhlaoibh (De Bhaldraithe, 1976) agus Litreacha as Éirinn (Ó Finneadha, 2013). Is téacsanna fíorshuimiúla iad na téacsanna seo ina bhfuil téama an ghorta agus na bochtaineachta le feiceáil. Tá téamaí agus ceisteanna...
Bíonn Dhá Insint ar gach Scéal! Múineadh na Gramadaí sna Bunranganna lán-Ghaeilge
Réamhrá Tá an córas tumoideachais ag dul ó neart go neart le tríocha bliain anuas agus cé go léirítear buntáistí an chórais go forleathan sa litríocht (Baker & Wright, 2021; Ó Ceallaigh & Ní Shéaghdha, 2017; Ó Duibhir, 2018), tráchtar ar dhúshláin an chórais...
Ag foghlaim Gaeilge i mbunscoileanna T2: taithí agus tuairimí na bpáistí
Réamhrá Díríonn an páipéar seo ar thaithí páistí i mbunscoileanna T2 ar fhoghlaim na Gaeilge. Go dtí seo tá guth na bpáistí in easnamh ón taighde agus ón bplé faoi mhúineadh agus faoi fhoghlaim na Gaeilge agus dhírigh an staidéar seo ar an mbearna seo. Is scoileanna...
“…Dá ndéanfainn arís é, I’d make sure that they could understand me anyhow”: Stádas agus Stair na Gaeilge i gCathair Hartford
Chuaigh na céadta míle duine ar imirce ó cheantair inar labhraíodh an Ghaeilge go dtí na cathracha tionsclaíochta in oirthuaisceart na Stát Aontaithe le dhá chéad bhliain anuas. Cé go bhfuil taighde éigin déanta ar an Ghaeilge i measc na n-imirceach, tá go leor...
‘Is linne í an Ghaeilge / All of us, not just some’: Díospóireachtaí faoin Úinéireacht Teanga san Fhilíocht Bhéil Dhátheangach
Cúlra ‘Is le gach duine sa tír an Ghaeilge, óg agus aosta’. Is abairt í seo ón óráid a thug an tAire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, Catherine Martin, sa Dáil i mí an Mhárta 2022, mar chuid den díospóireacht faoi Sheachtain na Gaeilge...
Cás-staidéar sa bhainistíocht teanga i mBaile Seirbhíse Gaeltachta: Caisleán an Bharraigh, Co. Mhaigh Eo
Réamhrá In imeacht na ndeich mbliana ó achtaíodh Acht na Gaeltachta, 2012, is iomaí alt taighde a foilsíodh ina bpléitear an reachtaíocht sin agus ina ndéantar léirmheas, idir mhaith agus olc, uirthi (Ó Giollagáin, 2014; Ó Giollagáin & Péterváry, 2016; Walsh,...
Seán agus Máire
Seo chugaibh an chéad chuid de ghearrscéal scéinséir do dhaoine fásta a scríobh Roald Dahl (agus a ndeineadh clár teilifíse de sa tsraith Tales of the Unexpected). Néamhann Ní Dhonnghaile a d’aistrigh Níor fhág Seán Ó Floinn mórán airgid ina dhiaidh nuair a fuair sé...
Léirmheas ar Léachtaí Uí Chadhain: Mórchnuasach in ómós do Mháirtín Ó Cadhain (1906–1970)
Chuir an tOllamh Breandán Ó Buachalla tús le hócáid bhliantúil in 1980 chun ómós a thabhairt do Mháirtín Ó Cadhain – mórscríbhneoir, oideoir, aistritheoir, gníomhaí polaitíochta agus cainteoir spreagúil a bhfuil a rian ar shaol na litríochta Gaeilge fós. Le daichead...
Léirmheas ar Seacht dTír Seacht dTeanga le Diarmuid Johnson
Is cur síos atá sa leabhar Seacht dTír Seacht dTeanga le Diarmuid Johnson ar na daoine, ar na heachtraí agus ar na scéalta a casadh ar an údar i dtíortha na hEorpa le dhá scór bliain anuas, is é sin idir 1980 agus 2020. Tugann sé blas tuisceanach cumasach don...
Léirmheas ar New Speakers of Irish in the Global Context. New Revival?
Cíorann an leabhar seo ceisteanna tábhachtacha, suimiúla maidir le nua-chainteoirí na Gaeilge .i. iad siúd nach cainteoirí dúchais iad ach a bhfuil (léibhéal áirithe) Gaeilge acu. Clúdaíonn an téarma seo go leor cainteoirí Gaeilge, iad siúd a bhfuil Gaeilge bhreá...
Léirmheas ar An Scéim
Is leabhar faisnéiseach é An Scéim a chuir Máirtín Coilféir in eagar. Is cnuasach aistí é faoin nGúm, ó bunaíodh an comhlacht go dtí 2016. Seoladh comhdháil lae chun comóradh a dhéanamh ar 90 bliain ó bunaíodh an Gúm sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath agus ba...
Léirmheas ar Tom a’ tSeoighe – Amhráin
Leathchéad amhrán leis an gcumadóir aitheanta amhrán Gaeilge as Leitir Móir i gConamara Tom a’ tSeoighe atá sa leabhar Tom a' tSeoighe – Amhráin. Cló Iar-Chonnacht a d’fhoilsigh an leabhar agus tá eagarthóireacht shlachtmhar néata déanta ag Síle Denvir agus ag Ciarán...
Comóradh Liteartha Ilghnéitheach ar Chathair na Gaillimhe: Léirmheas ar Gaillimh: Díolaim Cathrach
Réamhfhocal Ainmníodh Cathair na Gaillimhe mar Phríomhchathair Chultúir na hEorpa 2020 ach bhí ar na heagraithe go leor de na himeachtaí a bhain le ‘Gaillimh 2020’ a chur in oiriúint d’ardáin fhíorúla seachas d’ardáin bheo na bliana cinniúnaí sin. Cé go mba dhúshlán...
Rónán Ó Dubhthaigh – Laoch ar Lár
Chaill an ollscoil agus saol na Gaeilge trí chéile cara mór agus comhleacaí dílis nuair a bhásaigh Rónán Ó Dubhthaigh i mí na Samhna, 2021. Thíos, roinneann roinnt dá chuid comhleacaithe cuimhní atá acu ar Rónán agus ar an obair mhór a rinne sé ar son na meán...